ABC HODOWLI ALPAK
KILKA WSKAZÓWEK PRZED ZAKUPEM ALPAKI
Wśród ofert sprzedaży pojawiają się czasem ogłoszenia, które powielają szkodliwe mity na temat alpak albo kuszą niską ceną. Niestety, kupno zwierząt z niesprawdzonego źródła czasem kończy się tragicznie, zwłaszcza jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z alpakami. Zanim dokonasz pierwszego zakupu warto poznać bliżej alpaki i ich specyficzne potrzeby, przygotować się, bo wbrew obiegowej opinii o ich łatwym utrzymaniu to dość delikatne zwierzęta potrzebujące właściwej opieki i warunków. Warto również wybrać się w podróż i odwiedzić kilka hodowli, żeby poznać lepiej spektrum możliwości. Na start parę podstawowych informacji.
1.
Alpaki to zwierzęta stadne. Stado daje im fundamentalne dla nich poczucie bezpieczeństwa. Tylko w stadzie z innymi alpakami mogą żyć zrelaksowane, spokojnie wypasać się na trawie, odpoczywać, spać i budować harmonijne relacje. Samotne alpaki żyją w ciągłym stresie, który może doprowadzić do spadków odporności i ciężkiej choroby. Dlatego jeśli chcesz mieć alpaki przygotuj się na zakup minimum trzech-czterech alpak (tej samej płci, żeby mogły mieszkać w jednej grupie > patrz pkt. 6).
2.
Alpaki potrzebują budynku - stajnia, obórka, drewniana chatka... czyli tzw. alpakarnia, w rozmiarze odpowiednim dla danej liczby zwierząt (dla przykładu plan i wyposażenie naszej alpakarni). Potrzebują też dobrych pastwisk, na których mogą pobiegać, najeść się trawy, pobyć na słońcu (potrzebnym do produkcji witaminy D3), a w gorące dni odpocząć w cieniu drzew. Optymalna liczba alpak to 10-14 na 1 hektar pastwiska.
3.
Podstawą zdrowego żywienia alpak jest trawa pastwiskowa, dobrej jakości siano (takie, które alpaki jedzą chętnie w dużych ilościach) i czysta woda. Jako uzupełnienie lucerna i lizawka wzbogacona o selen. Każda alpaka powina też otrzymać dzienną dawkę suplementu, czyli tzw. paszę (na rynku są dostępne pasze różnych producentów). Specjalistyczna, dobrze zbilansowana pasza dla alpak, najczęściej w formie drobnego peletu, dostarczy niezbędne witaminy, mikro i makroelementy.
Pamiętaj, stan zdrowia alpak oraz jakość ich runa w ogromnej mierze zależą od sposobu żywienia. Warto zasięgnąć porady weterynarza lub innych hodowców, by opracować poprawny program żywienia dla twoich zwierząt.
4.
Młoda alpaka (cria) może być odstawiona od matki po 6 miesiącach. Przy dobrej opiece alpaka żyje około 20 lat. To długoterminowa odpowiedzialność.
5.
Alpaki, wbrew obiegowym opiniom, to delikatne zwierzęta i podatne na różne przypadłości. Wymagają właściwej opieki, regularnych szczepień i innych działań profilaktycznych, oraz uważności i obserwacji (alpaki mają tendencję do ukrywania choroby). Warto się podszkolić, poczytać, podpytać doświadczonych hodowców lub wybrać się na jakiś kurs, żeby dobrze poznać ich potrzeby.
6.
Jeśli planujesz zakup samic i samców pamiętaj, że na co dzień nie mogą przebywać razem. Przygotuj wcześniej oddzielne zagrody i pastwiska dla każdej grupy. Przeciętny dojrzały samiec mieszkając w otoczeniu samic będzie dążył do wielokrotnego krycia, co może prowadzić do groźnych infekcji, poronień, trwałej utraty płodności u samicy, czy innych obrażeń na skutek walki. W takim układzie nie ma też możliwości kontrolowania związków w pokrewieństwie i kalendarza narodzin.
7.
Niektóre rośliny mogą być trujące dla alpak: oleander, lilie, azalie, konwalie, rododendrony, cisy... Lista jest dość długa, poczytaj na ten temat i upewnij się, że nie ma tych roślin w twoim ogrodzie.
8.
Alpaki trzeba strzyc raz do roku na wiosnę. Wełna alpaki stale rośnie i jej nadmiar w okresie letnim może doprowadzić do przegrzania organizmu. Zwierzęta wymagają poza tym regularnej korekcji paznokci, a w przypadku niewłaściwego zgryzu również regularnej korekcji uzębienia.
9.
Alpaki wyglądają jak misie przytulanki, ale ich wzór zachowań dość mocno rozmija się z pluszowym wyglądem. Najczęściej pierwszą, naturalną i prawidłową reakcją jest nieśmiałość wobec ludzi i obawa przed dotykiem. Niektóre alpaki będą się tylko przyglądać z bezpiecznej odległości, niektóre podejdą do ludzi, ale przy próbie głaskania zrobią zręczny unik, niektóre zmuszone do dotyku (schwytane) będą reagować panicznie.
Po właściwym ułożeniu niektóre alpaki przyjmują dotyk ze spokojem, choć to wcale nie znaczy, że pragną bliskości. Po prostu nie boją się już bezpośredniego kontaktu.
Możesz nauczyć się pracy z alpakami lub na początek zakupić już ułożone zwierzęta, to bardzo ułatwi codzienne zabiegi i oszczędzi tobie i alpakom niepotrzebnego stresu.
10.
Ostrożnie, gdy ktoś oferuje ci kilkumiesięcznego malucha pod hasłem "uwielbia się przytulać, wprost lgnie do ludzi, jest całkowicie oswojony". To co my, ludzie, odczytujemy jako oznaki miłości może być nieraz objawem zaburzenia zachowań. Szczególnie w przypadku samców, nazbyt śmiałe w relacjach z ludźmi we wczesnej fazie życia, mogą sprawiać problemy po osiągnięciu dojrzałości (Berserk, Novice Handler Syndrome).
Przeciętne maluchy są ciekawe ludzi, przyjazne, ale zachowują pewien dystans i raczej obawiają się głaskania. Jeśli szukasz ułożonej alpaki warto się upewnić, że jej otwartość na ludzi jest efektem świadomej pracy doświadczonego hodowcy.
11.
Błękitne oczy u białych alpak, czyli BEW (Blue Eyed Whites) mogą być powiązane z głuchotą. Samce BEW nie powinny być wykorzystywane w roli reproduktorów.
Błękitne oczy mogą się pojawić na skutek skrzyżowania dwóch alpak o niejednolitym wzorze umaszczenia, np. łaciate-łaciate, łaciate-szare, łaciate - białe, szare - białe. Jeśli alpaka ma łatki / jest szara / biała (i nie znasz jej przodków) - najbezpieczniej kryć jednolitym kolorem ciemniejszym od białego.
12.
Koszt alpaki wzrasta proporcjonalnie do jej jakości. Jeśli szukasz zwierząt o dużym potencjale hodowlanym, z włóknem wysokiej jakości i udokumentowanym pochodzeniem od sprawdzonych, dobrych przodków (tzw. alpaki premium), przygotuj się na większą inwestycję. Dobrze jednak zachować czujność, nie zawsze wysoka cena przekłada się na wysoką jakość oferowanej alpaki.
13.
Im lepiej sprecyzujesz własny cel, tym łatwiej będzie dokonać wyboru właściwej alpaki.
Jeśli planujesz przeznaczyć runo na włóczkę i wełniane wyroby, warto zapytać o jakość włókna oferowanej alpaki. Obejrzyj alpakę, obejrzyj z bliska jej runo, sprawdź jakie jest w dotyku. Zapytaj sprzedawcę o analizy włókna z laboratorium.
Jeśli kupujesz alpakę do rozrodu zwróć też uwagę na wygląd i prawidłową budowę ciała. Pamiętaj, że różne cechy alpaki - zarówno te pożądane jak i wady są w jakimś stopniu dziedziczne.
Przy zakupie dorosłych alpak do rozrodu dobrze jest obejrzeć ich dotychczasowe potomstwo i odwrotnie, przy zakupie młodych alpak - zobaczyć rodziców. Pewne cechy powtarzają się w danej rodzinie.
Jeśli planujesz zbudować dobrą hodowlę, przed zakupem alpak porozmawiaj z dobrymi, doświadczonymi hodowcami o tym jaki jest cel hodowlany i jak oceniać jakość alpak (w ramach prywatnych spotkań, warsztatów, kursów itd.)
Poczytaj więcej o włóknie i ocenie jakości alpak.
Jeśli chcesz kupić alpaki do agroturystyki, alpakoterapii lub po prostu do towarzystwa - i nie planujesz ich rozmnażać - wzorcowa budowa i wysoka jakość włókna będą mieć dla ciebie mniejsze znaczenie, popytaj za to o charakter oferowanej alpaki, jej ogólną charyzmę i stosunek do ludzi.
W pracy z ludźmi (spotkania z alpakami, spacery, terapia) najlepiej sprawdzą się kastrowane samce.
W obu przypadkach zwróć uwagę na ogólną kondycję alpaki i jej stan zdrowia.
14.
Dobry hodowca zna swoje zwierzęta, bez problemu odpowie na wiele pytań, udzieli szczegółowych informacji na temat jakości, pochodzenia, stanu zdrowia czy zachowania oferowanej alpaki, a początkującym wręcz zaoferuje wsparcie merytoryczne, w trosce o dobrostan własnych zwierząt.
Odradzamy zakup alpak z bliżej nieokreślonych źródeł, sprzedaży hurtowej i alpak, których nie możesz zidentyfikować.
Przy zakupie wymagaj dokumentacji z kraju pochodzenia (jeśli alpaka jest z importu), certyfikatu wpisu alpaki do rejestru (zgodnie z nr chip lub kolczyka). Pamiętaj też o podpisaniu umowy kupna-sprzedaży, na której widnieją szczegółowe dane sprzedawcy i kupowanej alpaki.
Młode samce, fot. Alpakarium
Włókno dobrej jakości, fot. Alpakarium
HODOWLA ALPAK
ARTYKUŁY I TŁUMACZENIA
Wybierz swoje alpaki, czyli czym się kierować przy zakupie alpak.
Małe kompendium porad na dobry start.
Jak i gdzie badać włókno alpaki?
Wskazówki i adresy.
Polecane książki o hodowli alpak.
Czyli co warto przeczytać. Sprawdzona, fachowa wiedza obejmująca szerokie spektrum tematów.
Alpaki – nowy gatunek hodowlany w Polsce.
I - Ogólna charakterystyka gatunku.
IV - Poród i opieka nad noworodkiem.
Praca zbiorowa z naszym udziałem, dla pisma Życie Weterynaryjne.
Dobra alpaka / Cechy włókna:
Część 2 - Tajniki SD na prostych przykładach.
Hodowla alpak w kolorze - moje przemyślenia.
Tim Hey, Breeding Coloured Alpacas – My thoughts / tłumaczenie
Parę słów o hodowli alpak w Nowej Zelandii.
Alpakarium i niezwykła podróż do Nowej Zelandii / wywiad
Zachowania alpak, codzienna praca z alpakami, ich socjalizacja oraz przystosowanie alpakarni. Po bezpłatnej rejestracji i zalogowaniu jest dostęp do większości wątków dyskusji.
